Zmiany w prawach konsumenta od 1 stycznia 2023r.

Szanowni Konsumenci,

Od 1 stycznia 2023 r. weszło w życie wiele ważnych dla konsumentów przepisów. Zmiany w prawie są konsekwencją  implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej.

Nowe zasady reklamacji wadliwych towarów:

Nastąpiła zmiana nazewnictwa: zamiast „rękojmi”  jest „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”. Ustawa określa prawa konsumenta z tytułu braku zgodności towaru z umową, wprowadzając  "hierarchię" środków ochrony konsumenta, który w pierwszej kolejności będzie miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę. Dopiero w dalszej kolejności, o ile naprawa czy wymiana okażą się m.in. nieopłacalne, konsument będzie mógł  żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. Wyjątek - jeżeli wada produktu okaże się istotna, konsument od razu będzie mógł odstąpić od umowy.Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca odpowiada za wady – tak jak dotychczas – przez 2 lata od wydania towaru. W przypadku rzeczy używanych nie  może już skrócić tego czasu do roku. Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych został wydłużony do sześciu lat. Od 1 stycznia 2023 r. przepisy dotyczące rękojmi za wady wobec konsumentów zostały przeniesione do ustawy o prawach konsumenta w dodanym nowym rozdziale "Umowy zobowiązujące do przeniesienia własności towaru na konsumenta". Regulacja ujęta w Kodeksie Cywilnymodnosi się wyłącznie do rękojmi w umowach między przedsiębiorcami. Od nowego roku sprzedawca ma 14 dni na rozpatrzenie reklamacji konsumenta, po upływie tego terminu uprawnieniem konsumenta na wypadek braku odpowiedzi, jest uznanie reklamacji.

Pozostałe zmiany:

■ Dla kupujących on-line:

Informacje na platformach handlowych. Konsumenci muszą być jasno informowani, czy podmiot oferujący na platformie towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną.

Plasowanie ofert. Uregulowano kwestie związane z tzw. plasowaniem (wyświetlaniem produktów
w wynikach wyszukiwania). Przedsiębiorca musi informować o głównych parametrach, które decydują o kolejności pojawiania się wyników.

Opinie konsumentów. Każdy przedsiębiorca, który zapewnia dostęp do recenzji produktów musi podawać informacje, czy i w jaki sposób weryfikuje ich autentyczność, a także czy zamieszcza wszystkie opinie, czy tylko te pozytywne. Zakazane  jest  też zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

Towary z elementami cyfrowymi, treści i usługi cyfrowe. Można je reklamować podobnie jak wszystkie inne towary czy usługi. Przedsiębiorca jest odpowiedzialny za zgodność takiego cyfrowego towaru, np. gry, programu komputerowego, z jego wersją próbną czy zapowiedziami, ma też obowiązek dostarczania konsumentom aktualizacji przez co najmniej 2 lata.

■ Dla korzystających z wyprzedaży:

Obniżki cen. Każdy przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, zobowiązany jest podawać  obok informacji o obniżonej cenie, również informację o najniższej cenie tego towaru lub usługi, jaka obowiązywała  30 dni przed wprowadzeniem obniżki. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia, obok obniżonej ceny, trzeba podawać również informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Natomiast w przypadku produktów będących w sprzedaży krócej niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie,  trzeba również umieścić informację o najniższej cenie tego produktu, obowiązującej od dnia jego oferowania do sprzedaży, aż do dnia wprowadzenia obniżki.

Podwójna jakość. Zakazane jest wprowadzanie  na rynek  towaru jako identycznego z tym, który jest sprzedawany w innych krajach UE, gdy istotnie różni się od niego np. składem, a nie będzie to obiektywnie uzasadnione.

■ Dla seniorów:

Wydłużenie do 30 dni terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki. Sprzedawca maobowiązek  poinformować konsumenta o możliwości rezygnacji, nie może on również przyjąć zapłaty przed upływem tego terminu. W przypadku pokazów nadal obowiązuje 14 dni.

Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta. Dzięki odroczeniu w czasie płatności klienci mają większą możliwość podjęcia świadomej decyzji dotyczącej zakupu  produktu czy usługi, i nie będą narażeni na straty finansowe.

Zakaz zawierania umów dotyczących usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Chodzi o spotkanie dla konsumentów zorganizowane w celu promocji, złożenia oferty sprzedaży lub sprzedaży towarów lub usług. Zawarta w takiej sytuacji umowa np. umowa pożyczki, będzie nieważna z mocy prawa.

Możliwość odstąpienia od  niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych. Nowelizacja dotyczy umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Chodzi przede wszystkim  o tzw. umowy obejmujące abonamenty medyczne.

Samozatrudniony też konsumentem:

Zgodnie z nowymi przepisami ze statusu konsumenta może korzystać również osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, która zawiera umowę bezpośrednio związaną ze swoim biznesem, gdy z treści umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, np. zakupy sprzętu komputerowego przez osoby spoza branży IT.

Celem wprowadzonych zmian jest przede wszystkim dostosowanie przepisów chroniących konsumentów do dynamicznie rozwijającego się świata cyfrowego oraz zadbanie o interesy konsumenta m.in. podczas dokonywanych przez niego zakupów w sklepach internetowych czy na wyprzedażach.

Nowe przepisy dotyczą umów zawartych od 1 stycznia 2023r.

Życzę satysfakcjonujących zakupów
Powiatowy Rzecznik Konsumentów
Jolanta Wojciechowska